Μπαχιγί Ναχτζαβανί, Το δισάκι, μετάφραση Αθανασία Βεκιαρέλλη, Μεταίχμιο Αθήνα 2001, 330 σ.
Η στήλη στέκεται λίγο ακόμη στις χώρες της άμμου που χωρίζονται και ενώνονται, που συμβιώνουν με το Κοράνι, τον Βούδα, τον Κονφούκιο, γλώσσες και σύμβολα θρησκειών διπλανών και παραδιπλανών.
Ένα δισάκι ειδικό να προσαρμόζεται σε σέλα, για μετακινήσεις με μέσο τετράποδο (άλογο, μουλάρι, γαϊδουράκι, ίσως και καμήλα, ελέφαντα) κλεμμένο περιφέρεται με τρόπους βίαιους και της τύχης από ιδιοκτήτη σε ιδιοκτήτη. Συνδετικός κρίκος αυτό το δισάκι που αλλάζει πορεία, πλανιέται στην έρημο, ένα μυστήριο για το περιεχόμενό του, ένα αίνιγμα για την πραγματική αξία του, περιέχει κυλίνδρους σπαγγοδεμένους από γαλάζια διάφανα χαρτιά πυκνογραμμένα με γραφή «αραχνοΰφαντη», αιθέρια σαν τους ιστούς της αράχνης που λικνίζονται το κενό. Σημεία μαγικά που ασκούν έλξη και φόβο, τα γράμματα της κάθε γλώσσας που σχηματοποιεί ήχους, φθόγγους, φωνητικές συνεκφορές αλλά και ιδέες που κουμπώνουν τον ήχο με την εικονική διάσταση και δίνουν πραγματική υπόσταση στον λόγο. Η ομορφιά της καλλιγραφίας, η ποίηση της γραμμής κάνουν το νόημα πιο κρυφό.
Διήγηση σπονδυλωτή αλυσιδωτά δεμένη, που αλλάζει γωνιά θέασης ανάλογα. Δυο ομάδες –το καραβάνι και η συμμορία των ληστών- έχουν τεθεί σε τροχιά μετωπικής συνάντησης που θα δράσει καταλυτικά τόσο στις ομάδες ως σύνολο όσο και στα άτομα ξεχωριστά. Κάθε κεφάλαιο και ματιά: ο Κλέφτης, η Νύφη, ο Λήσταρχος, ο Σαράφης, η Σκλάβα, ο Προσκυνητής, ο Ιερέας, ο Δερβίσης, και το Κουφάρι. Και όλοι οι διαφορετικοί άνθρωποι προγραμματισμένοι από τα δικά τους πολιτισμικά υπόβαθρα δρουν με πλοηγό τους δικούς τους συλλογικούς κώδικες συνδυαστικά με τις φορτωμένες προσωπικές εμπειρίες. Μια σειρά συναντήσεων Ο μίτος της αφήγησης ξεκινά ξανά και ξανά από άλλο άνοιγμα για να καταλήξει στην έκρηξη της ματωμένης συνάντησης, με κοινό παρονομαστή το δισάκι με τα γαλάζια χαρτιά.
Ο ονειροπόλος βεδουίνος κλέφτης στο επάγγελμα, ιχνηλάτης μιας συμμορίας ληστών αποφασίζει να δράσει αυτόνομα και να κλέψει το δισάκι του έμπορου την ώρα της προσευχής του. Κυνηγημένος από τους ληστές, χωρίς δρόμο διαφυγής, με το δισάκι σφιχταγκαλιά σαλτάρει από το καταφύγιό του προς τον θάνατο. Η αλαφροΐσκιωτη και αλλοπαρμένη Νύφη που ταξίδευε με το καραβάνι να συναντήσει τον Τούρκο άντρα της, βλέπει τον Ληστή σαν άγγελο και ζητά επίμονα το μήνυμα που είχε να της φέρει. Στο καραβάνι επιτίθενται οι ληστές και ο Λήσταρχος, από την φυλή των Χαρμπ που αναγνώριζε περισσότερο την ανθρώπινη φύση παρά την θεϊκή του Μωάμεθ, σκοτώνει την Νύφη που τον προσμένει και τον κοιτά με μάτια διάπλατα, στάση που επιδρά καταλυτικά πάνω του. Μαζεύει ένα από τα γαλάζια χαρτιά και χωρίς να μπορεί να το διαβάσει, το κάνει φυλαχτό. Ο ινδουιστής τυχοδιώκτης Σαράφης στην υπηρεσία του Τούρκου γαμπρού αναλαμβάνει να συνοδεύσει την Νύφη με ασφάλεια όταν τον συλλαμβάνουν οι ληστές και προκειμένου να μην τους προδώσει του κόβουν την γλώσσα, σκοντάφτει πάνω στο δισάκι και διαβάζει: «Η Ημέρα της Ανάστασης είναι η ημέρα όπου ο ήλιος θα χαράξει και θα δύσει σαν να ήταν μια οποιαδήποτε άλλη ημέρα». Η Σκλάβα Φαλάσα Εβραία της Αβησσυνίας, ερωμένη του πατέρα της Νύφης, και πάει λέγοντας… ώσπου το δισάκι καταλήγει στην βρετανική πρεσβεία της Κωνσταντινούπολη, από όπου το περιεχόμενό του, κατακερματισμένο, θα ακολουθήσει μονοπάτια διάφορα στις χώρες της Δύσης στο Παρίσι, στην Πετρούπολη, στο Βρετανικό Μουσείο και πέρα από τον Ατλαντικό, στην Νέα Υόρκη… από τις χώρες της άμμου, η αινιγματική αιωρούμενη γραφή.
Η συγγραφέας είναι Περσίδα που έχει μετέλθει της αγγλικής και αμερικανικής εκπαίδευσης και σήμερα διδάσκει αγγλικά στο Στρασβούργο στην Ανώτερη Σχολή Διακοσμητικών Τεχνών. Έχει γράψει και το μυθιστόρημα με τίτλο Paper, the dreams of a scribe (Χαρτί, τα όνειρα ενός γραφέα) που κυκλοφόρησε το 2004 και δεν έχει (που να το γνωρίζω) μεταφραστεί στα ελληνικά. Στο τέλος του μυθιστορήματος παραθέτει ένα χρονολόγιο της ιστορίας του χαρτιού. Περιλαμβάνει και πληροφορίες για τη διάδοση δυτικών τυπογραφικών τεχνολογιών στην Ανατολή, όπως για παράδειγμα αναφέρει την εισαγωγή λιθογραφικών τυπογραφείων στην Ινδία, Τουρκία, Περσία και Αίγυπτο το 1800. Αναφέρεται στις νέες τεχνολογίες που επιδρούν στα εκτυπωτικά και εκδοτικά: τηλέφωνα, φαξ, ηλεκτρονικοί υπολογιστές… Κλείνει με την πληροφορία ότι το 2002 κατασκευάστηκε χαρτί από πολτό γενετικά μεταλλαγμένων δένδρων.
Η στήλη στέκεται λίγο ακόμη στις χώρες της άμμου που χωρίζονται και ενώνονται, που συμβιώνουν με το Κοράνι, τον Βούδα, τον Κονφούκιο, γλώσσες και σύμβολα θρησκειών διπλανών και παραδιπλανών.
Ένα δισάκι ειδικό να προσαρμόζεται σε σέλα, για μετακινήσεις με μέσο τετράποδο (άλογο, μουλάρι, γαϊδουράκι, ίσως και καμήλα, ελέφαντα) κλεμμένο περιφέρεται με τρόπους βίαιους και της τύχης από ιδιοκτήτη σε ιδιοκτήτη. Συνδετικός κρίκος αυτό το δισάκι που αλλάζει πορεία, πλανιέται στην έρημο, ένα μυστήριο για το περιεχόμενό του, ένα αίνιγμα για την πραγματική αξία του, περιέχει κυλίνδρους σπαγγοδεμένους από γαλάζια διάφανα χαρτιά πυκνογραμμένα με γραφή «αραχνοΰφαντη», αιθέρια σαν τους ιστούς της αράχνης που λικνίζονται το κενό. Σημεία μαγικά που ασκούν έλξη και φόβο, τα γράμματα της κάθε γλώσσας που σχηματοποιεί ήχους, φθόγγους, φωνητικές συνεκφορές αλλά και ιδέες που κουμπώνουν τον ήχο με την εικονική διάσταση και δίνουν πραγματική υπόσταση στον λόγο. Η ομορφιά της καλλιγραφίας, η ποίηση της γραμμής κάνουν το νόημα πιο κρυφό.
Διήγηση σπονδυλωτή αλυσιδωτά δεμένη, που αλλάζει γωνιά θέασης ανάλογα. Δυο ομάδες –το καραβάνι και η συμμορία των ληστών- έχουν τεθεί σε τροχιά μετωπικής συνάντησης που θα δράσει καταλυτικά τόσο στις ομάδες ως σύνολο όσο και στα άτομα ξεχωριστά. Κάθε κεφάλαιο και ματιά: ο Κλέφτης, η Νύφη, ο Λήσταρχος, ο Σαράφης, η Σκλάβα, ο Προσκυνητής, ο Ιερέας, ο Δερβίσης, και το Κουφάρι. Και όλοι οι διαφορετικοί άνθρωποι προγραμματισμένοι από τα δικά τους πολιτισμικά υπόβαθρα δρουν με πλοηγό τους δικούς τους συλλογικούς κώδικες συνδυαστικά με τις φορτωμένες προσωπικές εμπειρίες. Μια σειρά συναντήσεων Ο μίτος της αφήγησης ξεκινά ξανά και ξανά από άλλο άνοιγμα για να καταλήξει στην έκρηξη της ματωμένης συνάντησης, με κοινό παρονομαστή το δισάκι με τα γαλάζια χαρτιά.
Ο ονειροπόλος βεδουίνος κλέφτης στο επάγγελμα, ιχνηλάτης μιας συμμορίας ληστών αποφασίζει να δράσει αυτόνομα και να κλέψει το δισάκι του έμπορου την ώρα της προσευχής του. Κυνηγημένος από τους ληστές, χωρίς δρόμο διαφυγής, με το δισάκι σφιχταγκαλιά σαλτάρει από το καταφύγιό του προς τον θάνατο. Η αλαφροΐσκιωτη και αλλοπαρμένη Νύφη που ταξίδευε με το καραβάνι να συναντήσει τον Τούρκο άντρα της, βλέπει τον Ληστή σαν άγγελο και ζητά επίμονα το μήνυμα που είχε να της φέρει. Στο καραβάνι επιτίθενται οι ληστές και ο Λήσταρχος, από την φυλή των Χαρμπ που αναγνώριζε περισσότερο την ανθρώπινη φύση παρά την θεϊκή του Μωάμεθ, σκοτώνει την Νύφη που τον προσμένει και τον κοιτά με μάτια διάπλατα, στάση που επιδρά καταλυτικά πάνω του. Μαζεύει ένα από τα γαλάζια χαρτιά και χωρίς να μπορεί να το διαβάσει, το κάνει φυλαχτό. Ο ινδουιστής τυχοδιώκτης Σαράφης στην υπηρεσία του Τούρκου γαμπρού αναλαμβάνει να συνοδεύσει την Νύφη με ασφάλεια όταν τον συλλαμβάνουν οι ληστές και προκειμένου να μην τους προδώσει του κόβουν την γλώσσα, σκοντάφτει πάνω στο δισάκι και διαβάζει: «Η Ημέρα της Ανάστασης είναι η ημέρα όπου ο ήλιος θα χαράξει και θα δύσει σαν να ήταν μια οποιαδήποτε άλλη ημέρα». Η Σκλάβα Φαλάσα Εβραία της Αβησσυνίας, ερωμένη του πατέρα της Νύφης, και πάει λέγοντας… ώσπου το δισάκι καταλήγει στην βρετανική πρεσβεία της Κωνσταντινούπολη, από όπου το περιεχόμενό του, κατακερματισμένο, θα ακολουθήσει μονοπάτια διάφορα στις χώρες της Δύσης στο Παρίσι, στην Πετρούπολη, στο Βρετανικό Μουσείο και πέρα από τον Ατλαντικό, στην Νέα Υόρκη… από τις χώρες της άμμου, η αινιγματική αιωρούμενη γραφή.
Η συγγραφέας είναι Περσίδα που έχει μετέλθει της αγγλικής και αμερικανικής εκπαίδευσης και σήμερα διδάσκει αγγλικά στο Στρασβούργο στην Ανώτερη Σχολή Διακοσμητικών Τεχνών. Έχει γράψει και το μυθιστόρημα με τίτλο Paper, the dreams of a scribe (Χαρτί, τα όνειρα ενός γραφέα) που κυκλοφόρησε το 2004 και δεν έχει (που να το γνωρίζω) μεταφραστεί στα ελληνικά. Στο τέλος του μυθιστορήματος παραθέτει ένα χρονολόγιο της ιστορίας του χαρτιού. Περιλαμβάνει και πληροφορίες για τη διάδοση δυτικών τυπογραφικών τεχνολογιών στην Ανατολή, όπως για παράδειγμα αναφέρει την εισαγωγή λιθογραφικών τυπογραφείων στην Ινδία, Τουρκία, Περσία και Αίγυπτο το 1800. Αναφέρεται στις νέες τεχνολογίες που επιδρούν στα εκτυπωτικά και εκδοτικά: τηλέφωνα, φαξ, ηλεκτρονικοί υπολογιστές… Κλείνει με την πληροφορία ότι το 2002 κατασκευάστηκε χαρτί από πολτό γενετικά μεταλλαγμένων δένδρων.
1 σχόλιο:
Καλωσορίζω και το 15ο βιβλίο για βιβλία που τυχαίνει να είναι ένα βιβλίο που ούτε την ύπαρξή του γνώριζα ούτε θα μπορούσα να υποπτευθώ ότι είναι ένα ακόμη βιβλίο από εκείνα που μπαίνουν στο αγαπημένο μου ράφι.
Δυστυχώς δεν το έχω διαβάσει ακόμα.
Δεν έχω όμως κανένα λόγο να αμφιβάλλω για το αν θα μ’ αρέσει.
Εξίσου ενδιαφέρον ακούγεται και το επόμενο βιβλίο της, το οποίο σίγουρα δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.
Άντε ρε παιδιά, τι περιμένετε;
Δημοσίευση σχολίου