Jeanette Winter (κείμενα και εικονογράφηση), Η βιβλιοθηκάριος της Βασόρας, μια αληθινή ιστορία από το Ιράκ, εκδόσεις Παπαδόπουλος, Αθήνα 2007.
Γυρεύοντας ένα άνοιγμα προκειμένου να γίνει και μια αναφορά για τη σημασία του γραπτού και των βιβλίων και σε άλλους πολιτισμούς, πέφτει στα χέρια μου το παιδικό βιβλίο (δεν πέφτει ακριβώς, το προσγειώνει το γνωστό λαγωνικό της στήλης για την ακρίβεια) για την ιστορία της βιβλιοθηκάριου από την Βασόρα. Από την μια παιδικό το βιβλίο στην εμφάνιση, το ξεκάθαρο στήσιμο, τα άπλετα χρώματα, η απλότητα στο σχέδιο και η ευθύτητα του λόγου, αληθινή ιστορία από την άλλη. Καρά-αληθινή και κατά-σύγχρονη. Έγινε τον Απρίλιο του 2003 και δεν έχει ακόμα τελειώσει. Εκκρεμεί. Σίγουρα εκκρεμούν και άλλες παρόμοιες που δεν έφτασαν στα αφτιά μας, όπως αυτή που δημοσιεύτηκε. Όπως, ακόμα, εκκρεμεί να μάθουμε τι απέγιναν όλες αυτές οι ιστορίες…
Βασόρα δεν είναι ένα μυθικό μέρος σε κάποιο φανταστικό παραμύθι. Η Basra, el Basra είναι η δεύτερη σημαντική πόλη στο Ιράκ, το κύριο λιμάνι της χώρας, με τα περίφημα κανάλια της (εξού και «η Βενετία της Μέσης Ανατολής»), να κατοικείται από περίπου 1.400.000 ανθρώπους, το 2003. Μακριά από την Μοσούλη και το Κιρκούκ και τα πετρέλαιά τους, έχει τα δικά της βέβαια, λιγότερο μακριά από την Βαγδάτη, στα σύνορα με το Ιράν, 50 χιλιόμετρα από τον Περσικό κόλπο. Μια γωνιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θρησκευτικό κέντρο, Σιίτες, Σουνίτες, χριστιανοί και ξεχασμένες θρησκευτικές ομάδες, Βρετανοί, βασιλιάδες, Κούρδοι, ο Σαντάμ Χουσεΐν: κομμάτια της πολυκύμαντης ιστορίας της.
Η βιβλιοθηκάριος Αλία Μοχάμεντ Μπέικερ μένει και εργάζεται στην Βασόρα. Η βιβλιοθήκη έχει την εικόνα μιας αναγνωρίσιμης βιβλιοθήκης: χώρος με βιβλία ένα γύρω και ανθρώπους που αγαπούν το διάβασμα και την κουβέντα. Μόνο που οι κουβέντες γεμίζουν ανησυχία για το μέλλον που φέρνει τον πόλεμο στη ζωή των κατοίκων της Βασόρας στο Ιράκ. Τα βιβλία νέα και παλιά (ανάμεσά τους και μια βιογραφία του Μωάμεθ 700 χρόνων) θα κινδυνεύσουν, προβλέπει με αγωνία η Αλία και ζητά από τον κυβερνήτη την άδεια να μεταφερθούν. Ο κυβερνήτης πίσω από το γραφείο του βαρύς και ασυγκίνητος, αρνείται. Η Αλία, όμως, δεν πτοείται. Είναι αποφασισμένη να σώσει τα βιβλία με τα ίδια της τα χέρια. Νύχτα μεταφέρει όσα μπορεί με το αυτοκινητάκι της σιγά σιγά στο σπίτι της. Ο πόλεμος όλο και πλησιάζει. Η ταράτσα της βιβλιοθήκης γεμίζει όπλα και στρατιώτες. Ο πόλεμος φτάνει με βόμβες από τον ουρανό. Φωτιές, καπνοί παντού. Η βιβλιοθήκη εγκαταλείπεται από όλους, όχι όμως από την Αλία. Ζητά βοήθεια από τον φίλο εστιάτορα γείτονα. Εκεί μέσα σε ένα εστιατόριο βρίσκουν καταφύγιο τα βιβλία, οι πνευματικές τροφές. Και ευτυχώς γιατί μετά από εννέα ημέρες φωτιά καταβροχθίζει το κτίριο της βιβλιοθήκης εντελώς. Ο πόλεμος αλλάζει κατεύθυνση και η Αλία που δεν ησυχάζει μεταφέρει τα 30.000 βιβλία εκτός από το δικό της σπίτι, σε σπίτια φίλων. Το δικό της είναι ολογεμάτο. Την περιτριγυρίζουν, την περικυκλώνουν. Εκείνη, τα προστατεύει, τα φροντίζει, περιμένει και ονειρεύεται μια καινούργια βιβλιοθήκη που θα στεγάσει τα βιβλία τη παλιάς. Ονειρεύεται ότι μετά τις καταστροφές θα είναι παρούσα όταν έρθει η ώρα του διαβάσματος και της κουβέντας για καλύτερη ζωή. Τι και αν φοράει μαντίλα που κρύβει τα μαλλιά της, είναι φύλακας των βιβλίων του δικού της πολιτισμού και άλλων και το απόδειξε.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Στην Έκθεση Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου που διαφημίζεται από τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και θα γίνει στις αρχές Φεβρουαρίου, ελπίζω να εντοπιστούν και άλλα βιβλία για βιβλία. Και που είναι παιδικά ενδιαφέρουν την στήλη ιδιαίτερα. Τα παιδικά είναι βιβλία της απαρχής, του ξεκινήματος. Όλοι θυμόμαστε εκείνα που μας άρεσαν όταν πρωτοκατακτήσαμε την ανάγνωση, που αρχίσαμε να έχουμε την έννοια της επιλογής, τι μας άρεσε να διαβάζουμε και τι όχι και τόσο.
Γυρεύοντας ένα άνοιγμα προκειμένου να γίνει και μια αναφορά για τη σημασία του γραπτού και των βιβλίων και σε άλλους πολιτισμούς, πέφτει στα χέρια μου το παιδικό βιβλίο (δεν πέφτει ακριβώς, το προσγειώνει το γνωστό λαγωνικό της στήλης για την ακρίβεια) για την ιστορία της βιβλιοθηκάριου από την Βασόρα. Από την μια παιδικό το βιβλίο στην εμφάνιση, το ξεκάθαρο στήσιμο, τα άπλετα χρώματα, η απλότητα στο σχέδιο και η ευθύτητα του λόγου, αληθινή ιστορία από την άλλη. Καρά-αληθινή και κατά-σύγχρονη. Έγινε τον Απρίλιο του 2003 και δεν έχει ακόμα τελειώσει. Εκκρεμεί. Σίγουρα εκκρεμούν και άλλες παρόμοιες που δεν έφτασαν στα αφτιά μας, όπως αυτή που δημοσιεύτηκε. Όπως, ακόμα, εκκρεμεί να μάθουμε τι απέγιναν όλες αυτές οι ιστορίες…
Βασόρα δεν είναι ένα μυθικό μέρος σε κάποιο φανταστικό παραμύθι. Η Basra, el Basra είναι η δεύτερη σημαντική πόλη στο Ιράκ, το κύριο λιμάνι της χώρας, με τα περίφημα κανάλια της (εξού και «η Βενετία της Μέσης Ανατολής»), να κατοικείται από περίπου 1.400.000 ανθρώπους, το 2003. Μακριά από την Μοσούλη και το Κιρκούκ και τα πετρέλαιά τους, έχει τα δικά της βέβαια, λιγότερο μακριά από την Βαγδάτη, στα σύνορα με το Ιράν, 50 χιλιόμετρα από τον Περσικό κόλπο. Μια γωνιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θρησκευτικό κέντρο, Σιίτες, Σουνίτες, χριστιανοί και ξεχασμένες θρησκευτικές ομάδες, Βρετανοί, βασιλιάδες, Κούρδοι, ο Σαντάμ Χουσεΐν: κομμάτια της πολυκύμαντης ιστορίας της.
Η βιβλιοθηκάριος Αλία Μοχάμεντ Μπέικερ μένει και εργάζεται στην Βασόρα. Η βιβλιοθήκη έχει την εικόνα μιας αναγνωρίσιμης βιβλιοθήκης: χώρος με βιβλία ένα γύρω και ανθρώπους που αγαπούν το διάβασμα και την κουβέντα. Μόνο που οι κουβέντες γεμίζουν ανησυχία για το μέλλον που φέρνει τον πόλεμο στη ζωή των κατοίκων της Βασόρας στο Ιράκ. Τα βιβλία νέα και παλιά (ανάμεσά τους και μια βιογραφία του Μωάμεθ 700 χρόνων) θα κινδυνεύσουν, προβλέπει με αγωνία η Αλία και ζητά από τον κυβερνήτη την άδεια να μεταφερθούν. Ο κυβερνήτης πίσω από το γραφείο του βαρύς και ασυγκίνητος, αρνείται. Η Αλία, όμως, δεν πτοείται. Είναι αποφασισμένη να σώσει τα βιβλία με τα ίδια της τα χέρια. Νύχτα μεταφέρει όσα μπορεί με το αυτοκινητάκι της σιγά σιγά στο σπίτι της. Ο πόλεμος όλο και πλησιάζει. Η ταράτσα της βιβλιοθήκης γεμίζει όπλα και στρατιώτες. Ο πόλεμος φτάνει με βόμβες από τον ουρανό. Φωτιές, καπνοί παντού. Η βιβλιοθήκη εγκαταλείπεται από όλους, όχι όμως από την Αλία. Ζητά βοήθεια από τον φίλο εστιάτορα γείτονα. Εκεί μέσα σε ένα εστιατόριο βρίσκουν καταφύγιο τα βιβλία, οι πνευματικές τροφές. Και ευτυχώς γιατί μετά από εννέα ημέρες φωτιά καταβροχθίζει το κτίριο της βιβλιοθήκης εντελώς. Ο πόλεμος αλλάζει κατεύθυνση και η Αλία που δεν ησυχάζει μεταφέρει τα 30.000 βιβλία εκτός από το δικό της σπίτι, σε σπίτια φίλων. Το δικό της είναι ολογεμάτο. Την περιτριγυρίζουν, την περικυκλώνουν. Εκείνη, τα προστατεύει, τα φροντίζει, περιμένει και ονειρεύεται μια καινούργια βιβλιοθήκη που θα στεγάσει τα βιβλία τη παλιάς. Ονειρεύεται ότι μετά τις καταστροφές θα είναι παρούσα όταν έρθει η ώρα του διαβάσματος και της κουβέντας για καλύτερη ζωή. Τι και αν φοράει μαντίλα που κρύβει τα μαλλιά της, είναι φύλακας των βιβλίων του δικού της πολιτισμού και άλλων και το απόδειξε.
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Στην Έκθεση Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου που διαφημίζεται από τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και θα γίνει στις αρχές Φεβρουαρίου, ελπίζω να εντοπιστούν και άλλα βιβλία για βιβλία. Και που είναι παιδικά ενδιαφέρουν την στήλη ιδιαίτερα. Τα παιδικά είναι βιβλία της απαρχής, του ξεκινήματος. Όλοι θυμόμαστε εκείνα που μας άρεσαν όταν πρωτοκατακτήσαμε την ανάγνωση, που αρχίσαμε να έχουμε την έννοια της επιλογής, τι μας άρεσε να διαβάζουμε και τι όχι και τόσο.
4 σχόλια:
"Τα παιδικά είναι βιβλία της απαρχής, του ξεκινήματος"
Και εγώ έτσι νομίζω ότι είναι. Χαίρομαι που επιτέλους οργανώνεται μία έκθεση παιδικού βιβλίου και εύχομαι να πάει καλά.
Όσο για τα posts "Βιβλία για Βιβλία", εύγε!
Όταν ήμουν παιδί δεν θυμάμαι να υπήρχαν τόσα πολλά παιδικά βιβλία. Κι αν υπήρχαν δεν είχαν την σημερινή μορφή με την εξαιρετική εικονογράφηση, τα πλούσια χρώματα, τις προσεγμένες εκδόσεις.
Αλλά σίγουρα δεν υπήρχαν γιατί ποτέ άλλοτε το 22,4% της ετήσιας βιβλοπαραγωγής δεν περιελάμβανε παιδικά βιβλία και γιατί ποτέ άλλοτε η βιβλιοπαραγωγή δεν έφτανε στους 9.209 νέους τίτλους ετησίως.
Τόσα παιδικά και εφηβικά βιβλία (9.833 από το 2001 έως το 2006) σίγουρα αξίζουν να έχουν τη δική τους έκθεση ώστε να μπορεί ο ενδιαφερόμενος (κι εμείς μέσα σε αυτούς) να τα δει συγκεντρωμένα.
Πληροφορίες σχετικά με την έκθεση:
www.ekebi.gr/greek.html
www.childrensbookfair.gr
Αναζητώντας σε επαρχιακό βιβλιοπωλείο τον Βιβλιοπώλη της Καμπούλ, συνάντησα τη Βιβλιοθηκάριο της Βασόρας. Τι Ιράκ τι Αφγανιστάν...Συγκινητική πράγματι η ιστορία της Αλία και των βιβλίων της. Προέβλεψε την επερχόμενη καταστροφή κι έκαμε σωστά τη δουλειά της από αγάπη και όχι από υπηρεσιακό καθήκον. Μου θύμισε τον Φύλακα των Βιβλίων του Μπόρχες στο ομώνυμο ποίημα κι άλλους πολλούς που με αυταπάρνηση έχουν σώσει ό,τι πολυτιμότερο θεωρούσαν εικόνες, τιμαλφή, αντικείμενα και βιβλία. Σ’ αυτούς ελπίζει ο Μπόρχες και εξαιτίας τους μπορεί να ελπίζει η ανθρωπότητα. Άραγε πόσες άλλες βιβλιοθήκες μικρές ή μεγάλες με σπάνια βιβλία κινδυνεύουν όχι τόσο από τον πόλεμο όσο από αδιαφορία ή και άγνοια;
Πολλές, πάρα πολλές
Δημοσίευση σχολίου