ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΒΙΒΛΙΑ 36

Στον Spyro
που προσκάλεσε το βιβλίο στην στήλη

Γιοστέιν Γκάαρντερ-Κλάους Χάγκερουπ, Η Μαγική Βιβλιοθήκη, μετάφραση Ιάκωβος Κόπερτι, Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη, Αθήνα 2002, 299 σ.
σειρά: Ξένη Λογοτεχνία

Η Μαγική Βιβλιοθήκη, ο τίτλος του βιβλίου είναι σαν να μας κεντρίζει με διάφορες ερωτήσεις, όπως «ποια είναι αυτή η μαγική βιβλιοθήκη, τι την κάνει μαγική, πόσο μαγική μπορεί να είναι και ως προς τι, πώς μοιάζει, πού βρίσκεται…». Και αυτόματα σκέφτομαι ότι όλες οι βιβλιοθήκες, μεγάλες-μικρές, και η δική μου ακόμα, είναι μαγικές. Γιατί έχουν την ιστορία τους, κλείνουν χαρές και λύπες, δημιουργούν χώρους με μαγεία που γεύεται ο καθένας στα κρυφά ή στα φανερά, προκαλούν τους αναγνώστες σε όρια πέρα από την πραγματικότητα. Γιατί φτιάχνουν μικρο-ιστορίες στο χτίσιμό τους. Κάθε βιβλίο μια διαδρομή επιλογής, εισαγωγής και ανάγνωσης έως ότου σκαρφαλώσει στο ράφι. Κάθε αντίτυπο γίνεται ξεχωριστό, κάτι σαν την αλεπού του Μικρού Πρίγκιπα, πολλές αλεπούδες που λένε μας ιστορίες γνωστές και άγνωστες, παλιές αφηγημένες με άλλο κέφι κάθε φορά, λησμονημένες, αλλαγμένες, παραλλαγμένες, πύλες πρόσβασης…
Τελικά, τι είναι τα μάγια αν δεν είναι οι υπερβάσεις που κάνουν το αδύνατο πραγματικότητα; Δυνατές επιθυμίες που ανατρέπουν, πίστη σε φαινομενικά ανεφάρμοστες ιδέες, επίμονο σθένος (κόλλημα). Δεν πιάνουν πάντα, ίσως και ποτέ, μάλλον ποτέ, μα βοηθάνε να ζει κανείς μια μαγική περιπέτεια σαν έφηβος, όπως τα ξαδέλφια από την Νορβηγία, την Μπέριτ και τον Νιλς.

Το πρώτο μέρος τιτλοφορείται «Το βιβλίο των επιστολών» και το δεύτερο λέγεται «Η Βιβλιοθήκη». Δυο εντελώς ξέχωρες γραφές. Η πρώτη επιστολική
η δεύτερη αφηγηματική, και το βιβλίο παίζει με πολλά είδη γραφής εκτός από τα δηλωμένα: θεατρικό, γραφές μέσα στην γραφή, σχολικές εκθέσεις, αποσπάσματα από τον τύπο, σενάριο για βίντεο.
Τα δυο ξαδέλφια στο πρώτο μέρος επικοινωνούν γράφοντας ο ένας στον άλλο. Παρακολουθούν και παρακολουθούνται από την μυστηριώδη βιβλιοθηκάριο με το ρυθμικό μπουμπουνιστό όνομα Μπίμπι Μπόκεν και προσπαθούν να εξηγήσουν τις κινήσεις της που τους φαίνονται από περίεργες έως ύποπτες. Παντού οσμίζονται κινδύνους, απειλές, το μυστήριο να τους κυκλώνει, σαν γνήσιοι ανήσυχοι και ευφάνταστοι έφηβοι. Ως ντετέκτιβ, προσπαθούν να δώσουν ευλογοφανείς –προς το τρομαχτικό– εξηγήσεις σε αυτά που παρατηρούν και στην προσπάθειά τους μαθαίνουν για τον κόσμο των βιβλίων και των βιβλιοθηκών, εκφράζονται μέσα από την ποίηση, ανταλλάσσουν σκέψεις για την φύση των πραγμάτων (είναι το ίδιο πράγμα φαντασία και ψέμα, είναι οι συγγραφείς κατά συρροή ψεύτες, στους αναγνώστες αρέσουν εντέλει τα ψέματα). Γράφει η Μπέριτ «Ξέρουμε πάντα μόνο ό,τι ξέρουμε. Θα ήταν φριχτό ξαφνικά να ξέραμε περισσότερα. Γιατί πώς θα τα ξέραμε;» Και ο Νιλς αισθάνεται ότι όταν γράφει τα πράγματα ξεκαθαρίζουν μέσα του «όταν γράφω σκέφτομαι καλύτερα απ’ ό,τι όταν μιλώ.»
Αναρωτιούνται τι είναι η Μαγική Βιβλιοθήκη: είναι εκδοτική σειρά, εκδόσεις, ένα συγκεκριμένο βιβλίο που έχει εκδοθεί ή πρόκειται να εκδοθεί, το κωδικό όνομα σπείρας βιβλιοκλεφτών, ένας υπόγειος χώρος φύλαξης βιβλίων, ίσως κάτω από τον πάγο ίσως μέσα σε ένα βουνό, ένα θησαυροφυλάκιο-βιβλοθήκη.
Στο δεύτερο μέρος το μυστήριο λύνεται, οι αναζητήσεις προσγειώνονται, η πραγματικότητα κυριαρχεί. Η βιβλιοθήκη υπάρχει, ξεναγούνται σε αυτήν, εξοικειώνονται με τις εικόνες παλαιών βιβλίων, αρχετύπων, την ιστορία του βιβλίου, το χαρτί και τα άλλα υλικά γραφής, την καλλιγραφία, τα τυπογραφικά στοιχεία, τον χρυσοχόο Γουτεμβέργιο και την Βίβλο του, τα προβλήματα στέγασης των εντύπων και των άλλων μορφών αποθήκευσης πληροφοριών όπως οι ταινίες, οι ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, το στεγαστικό της Εθνικής Βιβλιοθήκης, οι συνθήκες φύλαξης, για να καταλήξουν στον τρόπο προώθησης βιβλίων στο σύγχρονο κόσμο μέσα από ετήσια αφιερώματα.
«…όταν ανοίγω ένα βιβλίο, βλέπω μια ακρούλα του ουρανού… όσα διαβάζω κάνουν τον κόσμο μεγαλύτερο αλλά διευρύνουν και τους δικούς μου ορίζοντες...», ο φανταστικός και μαγικός κόσμος των βιβλίων με τις απέραντες δυνατότητές τους που γεννιούνται κάθε λεπτό σε όλο την γη, συνολικά. Αισιοδοξία.

Γραμμένη η ιστορία της Μαγικής Βιβλιοθήκης από δυο συγγραφείς, από τους οποίους ο ένας είναι ο Γιοστέιν Γκάαρντερ που ξεκίνησε την συγγραφική του καριέρα με ένα μυθιστόρημα που μεταφράστηκε σε πάρα πολλές γλώσσες (συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής) και γνώρισε μεγάλη επιτυχία, τον Κόσμο της Σοφίας. Εκτός από την αγάπη του για τα βιβλία, έχει και αδυναμία στο μυστήριο και την μαγεία, όπως φαίνεται από τους τίτλους άλλων βιβλίων του, παιδικών και μη (Το Μυστήριο της Τράπουλας, Το Μυστήριο των Χριστουγέννων, Μάγια, το θαύμα τη ζωής,…). Και εγώ διαλέγω να πιστεύω στην μαγεία των ανθρώπων έστω και αν… Διαλέγω να μαθαίνω, και διαλέγω να ξεχνάω…