Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2007

ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΒΙΒΛΙΑ 8




Δημήτρης Μαμαλούκας, Η χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα, μυθιστόρημα, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2007, 306 σ.


Έχουν γραφεί αστυνομικά μυθιστορήματα με φόντο δράσης βιβλιοθήκες σε διάφορες ιστορικές περιόδους, αρκετά και ορισμένα υπέρ διάσημα. Έχουν γραφεί ιστορίες αναζήτησης ενός πολύτιμου βιβλίου, μήλον της έριδος, αντικείμενο του πόθου για το οποίο γίνεται αγώνας δρόμου για την απόκτησή του. Η περίπτωση αυτού του αστυνομικού διαφέρει, καθώς εδώ η βιβλιοθήκη δεν είναι ο περίγυρος και όσα αναδύονται από την ατμόσφαιρα μιας συνηθισμένης βιβλιοθήκης, έστω και υποβλητικής: σιωπή και γωνιές, μυστικά και μυστήρια, ράχες σε γραμμική παράταξη, σκόνη, ξεχασμένα σημειώματα ανάμεσα στις σελίδες, μισοί χάρτες που οδηγούν σε θησαυρούς.
Η βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής ή μάλλον η μοιραία πρωταγωνίστρια. Η βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα, μια οντότητα υπαρκτή ενός υπαρκτού φανατικού συλλέκτη βιβλίων είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από την αστυνομική πλοκή. Ο Αρτινός Μόστρας, γραμματικός του Ιγνάτιου, μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας, έζησε στην Δυτική Ευρώπη στις αρχές του 19ου αιώνα. Το πάθος του για τα βιβλία ήταν τόσο δυνατό που δεν τον περιόριζε η ισχνή οικονομική του κατάσταση. Συγκρότησε μια σημαντική βιβλιοθήκη που, όπως παρακολουθούμε και στο μυθιστόρημα, μέσα από την αποσπασματική αλληλογραφία του, τον απασχολούσε ιδιαίτερα και ανησυχούσε για την τύχη της. Τα αυθεντικά γράμματα του Μόστρα χρησιμεύουν ως στοιχεία εντοπισμού βιβλίων της συλλογής του και ερμηνείας για την τύχη της.
Κανένα πρόσωπο της αστυνομικής ιστορίας δεν είναι αθώο, όχι μόνο με την ποινική έννοια του όρου αλλά ένοχοι αισθημάτων θυμού, εκδίκησης, φυσικών αδυναμιών, διαστροφών. Ακόμα και ο αφηγητής της ιστορίας, παρόλη τον αυτοσαρκασμό του, έχει να κρύψει, έχει κρύψει ένοχες συμπεριφορές που τον βάζουν σε κίνδυνο, αφού μάλιστα έχει τελειώσει η δράση, και η πρωταγωνίστρια (η βιβλιοθήκη) έχει ολοσχερώς και αμετάκλητα πεθάνει (καταστραφεί). Σήμερα, η τύχη της Βιβλιοθήκης είναι γνωστή αποσπασματικά, αφορά μέρη του συνόλου της (παρόμοια τύχη έχουν και άλλες βιβλιοθήκες σημαντικών λογίων, όπως για παράδειγμα αυτές του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου και του Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου). Όλες τους αναζητούνται προκειμένου να ανασυσταθούν έστω και σε επίπεδο καταλόγου (να ξέρουμε τι περιείχαν) και αποτελούν θέματα μελέτης και ιστορικής έρευνας.
Η δράση τοποθετείται στην Ιταλία (Ρώμη, Βενετία και αλλού) και οι χαρακτήρες έχουν διαφορετικές καταγωγές, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο στο μυθιστόρημα ένα ύφος κοσμοπολίτικο του καιρού μας αλλά και της εποχής του Μόστρα.
Παρακολουθήσεις, κυνηγητά, φόνοι, απαγωγές, όπλα, σωματοφύλακες και μπράβοι, γρήγορα αυτοκίνητα, εντυπωσιακές αισθησιακές γυναίκες, άνθρωποι του πλούτου, του υπόκοσμου, του νόμου, θύματα και θύτες. Και ο Ελληνοϊταλός Νικόλα Μιλάνο πουλά συστηματικά βιβλία της βιβλιοθήκης του πατέρα του προκειμένου να ζήσει, ακροβατώντας άλλοτε στο όριο του ειλικρινούς βιβλιόφιλου και άλλοτε του κυνικού αργόσχολου. Συναντιέται με τον Σκούρα (πρόσωπο σκοτεινό) με την προοπτική να του πουλήσει ένα από τα βιβλία του που κάποτε ανήκε στην πολύτιμη συλλογή του Μόστρα. Η βιβλιοθήκη του Σκούρα είναι η ίδια η βιβλιοθήκη του Μόστρα εμπλουτισμένη και με ορισμένα δικά του συμπληρωματικά αποκτήματα. Ο σχεδιασμός φύλαξης και προστασίας της από φυσικές καταστροφές (συνθήκες φύλαξης, έντονη ηλιοφάνεια, πλημμύρα, πυρκαγιά) και από ανθρώπινες απειλές παραπέμπει σε καταφύγιο και στρατηγικό επιτελείο των παρανοϊκών κακών που καταδιώκει στις αποστολές του ο James Bond. Και όπως όλες οι τέλειες κατασκευές και τα θεωρητικά σχήματα έχουν το αδύνατο σημείο τους που είναι δυνατόν να το γνωρίζει μόνο κάποιος από τα μέσα, το ίδιο ισχύει και για τη βιβλιοθήκη του Σκούρα. Καταστρέφεται από το οργισμένο και αδιάφορο για την χάρη των βιβλίων πρωτοπαλίκαρο, τον Ιβάν. Η βιβλιοθήκη του Μόστρα χάνεται για μια φορά ακόμα.

Οι βιβλιοθήκες του καθενός ως σύνολο έχουν την σημασία τους. Γιατί αν είμαστε αυτό που τρώμε, διαμορφώνουμε εικόνα και άποψη, σκεφτόμαστε σε συνάρτηση με αυτά που έχουμε τροφοδοτήσει το εργαλείο το νου, με άλλα λόγια και με αυτά που έχουμε διαβάσει ή ενδιαφερθεί να μαζέψουμε. Οι αναγνώσεις, οι διαβασμένες βιβλιοθήκες αποτελούν τα συστατικά της σκέψης μας, προδίδουν την δεξαμενή από όπου αντλήθηκε ουσία.

13 σχόλια:

librarian είπε...

Κάθε βιβλίο που υμνεί και ξαναζωντανεύει βιβλιόφιλους αξίζει συγχαρητήρια. Όταν το βιβλίο αυτό είναι μυθιστόρημα και προσεγγίζει το ευρύ κοινό τότε τα συγχαρητήρια είναι διπλά. Ειδικά το συγκεκριμένο βιβλίο, που με τον αριθμό των πωλήσεών του μας απέδειξε ότι οι άνθρωποι που αγαπούν το βιβλίο είναι πολλοί (πολλοί περισσότεροι από όσοι πιστεύουμε), πρέπει να δημιουργεί χαμόγελα σε μας τους βιβλιόφιλους. Είτε συμφωνήσετε είτε διαφωνήσετε εγώ απλά θα χαμογελάω. Καλή συνέχεια.

mamaloukas είπε...

Αγαπητή Elli ευχαριστώ για την εύστοχη κριτική σας.
Χάρηκα όμως πολύ περισσότερο για την όλη βιβλιοφιλική (και για μένα ονειρική) εικόνα του μπλογκ. Νομίζω πως όλοι οι βιβλιόφιλοι έχουν στη βιβλιοθήκη τους ένα ράφι όπου βρίσκουν θέση τα βιβλία που μιλούν για βιβλία (και κάτι μου λέει πως αυτό το ράφι είναι απ' τα αγαπημένα τους).
Συγχαρητήρια αε όλη την ομάδα!

Αγαπητέ Librarian
ευχαριστώ επίσης για τα καλά σας λόγια. αυτό τον καιρό άκουγα μόνο κακά! :))

librarian είπε...

Έχετε δίκαιο, το ράφι αυτό της βιβλιοθήκης μου είναι το πιο αγαπημένο και το πιο χαμηλό για να μπορώ ανά πάσα στιγμή να τα ξαναβλέπω.
Ναι, συνηθίζεται τα κακά λόγια (κατά ένα παράξενο τρόπο) να λέγονται πιο εύκολα.

Να γράφετε πάντα καλά και ευχάριστα βιβλία.

Elli είπε...

Όταν ξεκίνησαν τα Βιβλια για Βιβλία που είναι από τα πιο αγαπημένα, το ράφι ήταν καταγεμάτο αλλά τώρα όλο και φουσκώνει και γεμίζει. Ελληνικά, μεταφρασμένα, ξένα...
Πείτε και εσείς τίτλους να συμπληρώνεται, να εμπλουτίζεται ο κατάλογος, να παίρνουμε όλοι ιδέες.
Να πούμε και το αγαπημένο της χρονιάς που πέρασε

Χρίστος είπε...

Συγχαρητήρια για την σελίδα σας! Σίγουρα θα φέρει πιο κοντά στο βιβλίο περισσότερους αναγνώστες. Το μυθιστόρημα του Μαμαλούκα συνδυάζει τη δράση, το μυστήριο, την αγωνία μέσα από τα παράξενα ταξίδια που κάνουν τα βιβλία στο χρόνο. Όταν το βιβλίο γίνεται αντικείμενο πάθους, τότε είναι περισσότερο ελκυστικό. Μαθαίνουμε καλύτερα ό,τι αγαπάμε πραγματικά. Με τις παρουσιάσεις της Elli αγαπάμε πιο πολύ τα βιβλία και τους κόσμους στους οποίους μας ταξιδεύουν. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ήταν ανάμεσα στα 10 προτεινόμενα για βραβείο αναγνωστών. Μήπως ξέρετε ποια τύχη είχε;

librarian είπε...

Ηταν στη λίστα αλλά το βραβείο αναγνωστών πήρε το βιβλίο του Α. Μήτσου Ο Κύριος Επισκοπάκης.

Elli είπε...

Γεια Χρίστο και ευχαριστούμε για τα καλά σου λόγια. Από δω και εμπρός θα συμβάλλεις και εσύ με την άποψή σου
Ευχαριστίες πολλές και θερμές και στον mamaoukas για την άμεση ανταπόκριση και την θετική κριτική για όλα blog, παρουσίαση,κλπ. Η librarian ήταν παραπάνω από σίγουρη ότι θα μας έβρισκε και θα χαιρόταν.
Βραβείο αναγνωστών ψηφίστηκε ο Κύριος Επισκοπάκης του Α. Μήτσου. Παραδέχομαι ότι το έχω αδιάβαστο (ακόμα). Για τη σειρά της Βιβλιοθήκης του Μόστρα θα πρέπει να μπω στο ΕΚΕΒΙ να δω.
Τα λέμε

librarian είπε...

Εγώ διαβασμένο το έχω αλλά δεν θα έλεγα ότι συμφωνώ. Αλλά αφού αυτό θέλει το αναγνωστικό κοινό εγώ περισσεύω! Δεν αναφέρεται η θέση που πήραν τα υπόλοιπα βιβλία της λίστας.

mamaloukas είπε...

Καλησπέρα

Αγαπητή Librarian σας έκανα άθελά μου γένους αρσενικού, ζητώ συγνώμη.
Στο βραβείο ήρθα 3ος (χάλκινο :))
1ος Μήτσου, έπειτα Καρυστιάνη, 4ος Ο κ. Θέμελης. (αυτά έμαθα ανεπίσημα απο το Εκεβι).
ευχαριστώ και τον Χρίστο για τα καλά του λόγια.

Elli είπε...

Καλησπέρα και από μένα.
Ευχαριστούμε πολύ για την πληροφόρηση της κατάταξης γιατί δεν ήταν προφανές ότι ήταν εύκολο να βρεθεί. Γιάτι αναρωτιέμαι;
Η βιβλιοθήκη του Μόστρα έχει δημιουργήσει πολλές συζητήσεις και δεσμούς, άρα εμείς ευχαριστούμε...

librarian είπε...

Προφανώς κ. Μαμαλούκα το φύλο δεν είναι ευδιάκριτο οπότε δεν υπάρχει λόγος να ζητάτε συγνώμη. Η τρίτη θέση είναι μια καλή θέση και εξακολουθώ να επιβραβεύω την ιδέα γιατί λείπουν τέτοιου είδους βιβλιοφιλικά βιβλία από την ελληνική βιβλιογραφία κάτι που δε συμβαίνει στην παγκόσμια βιβλιογραφία, όπως διαπιστώνεται και από το συγκεκριμένο μπλογκ. Οπότε καλή συνέχεια

Elli είπε...

Αναφορά της παρουσίασης του Μόστρα στο προσωπικό σας blog, τι καλό...

Καλή Χρονιά

Elli είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.